Ouderbetrokkenheid en culturele diversiteit – de kracht van het onderling verbinden van ouders – deel 1

Over het belang van het verbinden van ouders op school en hoe dit bijdraagt aan één van de kerndoelen van het onderwijs, namelijk de kinderen voorbereiden op hun leven in een cultureel pluriforme samenleving.

Leestijd: 3 minuten

Als je werkzaam bent in het basisonderwijs, houd je je waarschijnlijk ook bezig met de vraag hoe je ouders kunt betrekken bij de school en hoever je daarin eigenlijk moet gaan. Dat is ook een vraag die mij bezighoudt. Dat ouders een plek hebben op school is voor mij een gegeven. Hoe je die plek op zo’n manier invult dat je daarmee de ontwikkeling van de kinderen ondersteunt, is vaak een zoektocht. In een aantal blogs ga ik in op de vraag hoe ver je moet gaan in het stimuleren van het onderlinge contact tussen ouders als je te maken hebt met culturele verschillen bij jouw op school. 

Segregatie op het schoolplein
“Bij ons op het schoolplein zie ik nog steeds dat ouders met verschillende culturele achtergronden elkaar niet opzoeken. Er is duidelijk sprake van segregatie. Hier op school in Amsterdam Oost zijn de ouders met Nederlandse wortels in de minderheid en zij hebben mij er als directeur op aangesproken dat zij dit lastig vinden en zich buitengesloten voelen. Ik heb ze gesproken en de zorg is uit de lucht. Ik vraag me nu af of ik hier vanuit school nog meer mee moet?” Aldus de vraag van een Amsterdamse schooldirecteur.

Ik vind het een mooie en intrigerende vraag, heb er niet direct een antwoord op en besluit op onderzoek uit te gaan. Waarbij ik de primaire taak van een basisschool als uitgangspunt neem: ervoor zorgen dat alle leerlingen zich op cognitief, sociaal-emotioneel, cultureel en lichamelijk gebied optimaal kunnen ontplooien en goed voorbereid zijn op hun verdere (school)loopbaan[1]. Of anders geformuleerd, kinderen te ondersteunen in hun ontwikkeling op het gebied van kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Ik ben benieuwd hoe segregatie van ouders op school hiermee samenhangt.

Op het 1^e gezicht lijkt het geen taak van de directeur om ouders met verschillende culturele achtergronden op school actief met elkaar in contact te brengen. In gesprek met Robert van Mulligen, onder anderen auteur van de Diversiteitswijzer en docent aan de PABO en Universitaire PABO, leer ik dat er geen onderzoek is waaruit blijkt dat segregatie van ouders invloed heeft op de schoolprestaties van de leerlingen. Zo bezien is het niet een primaire taak van de school om zich te richten op het voorkomen van segregatie van ouders op school. Er is veeleer sprake van een sociaal en maatschappelijk probleem dat ook zichtbaar is in de context van school.

In tweede instantie zijn er goede redenen om de signalen van segregatie tussen ouders wel op te pakken en er iets mee te doen. Zonder dat daarbij de school het op zich moet nemen om een maatschappelijk probleem op te lossen! De ontwikkeling van kinderen blijft centraal staan.

Het verbinden van ouders met verschillende culturele achtergronden heeft raakvlakken met één van de drie kerntaken van de school, namelijk socialisatie – de kinderen voorbereiden op het leven in onze pluriforme samenleving. Het is belangrijk dat kinderen  leren om te gaan met verschillen. Op school gebeurt dat in eerste instantie in de klas. Dit kan gemakkelijk iets zijn dat binnen de muren van de klas blijft. Terwijl het voor de ontwikkeling van de kinderen en de school als gemeenschap van meerwaarde is wanneer ouders hierbij worden betrokken.

Ouders meenemen in wat er in de klas gebeurt met betrekking tot omgaan met verschillen heeft een positief effect. Robert vertelt over goede ervaringen op een school waar de leerkracht tijdens een ouderavond vertelt hoe zij in de klas aandacht besteed aan omgaan met verschillen. Om het de ouders te laten ervaren, maakt zij gebruik van een oefening die ook wordt gedaan met de kinderen. Het mes snijdt daarmee aan twee kanten. Ouders krijgen meer beeld bij wat de kinderen leren en kunnen daar thuis op terugkomen. En ouders komen zelf in gesprek over verschillen en overeenkomsten in culturele en andere achtergronden, wat leidt tot meer onderlinge verbinding.

Als school kun je nog een stap verder gaan door ouders expliciet te betrekken bij de kinderen leren hoe om te gaan met verschillen. De leerkracht kan daarbij een beroep doen op de ouders: “Om school en thuis – twee contexten van leren voor de kinderen – met elkaar te verbinden, zou het mooi zijn als we beiden expliciet aandacht besteden aan omgaan met verschillen.” Om vervolgens met elkaar te verkennen: Hoe doe je dat al? Wat is daarbij belangrijk? Hoe ga jij om met verschillen? Hoe leef je het het kind voor? Waar loop je tegenaan en hoe ga je daarmee om? Op deze manier ontstaat er uitwisseling van kennis en ervaring. Dat dit door beide kanten wordt gewaardeerd komt ook naar voren in dit blog. Door als leerkracht en ouders op deze manier met elkaar in gesprek te gaan, krijgt de samenwerking tussen leerkracht en ouders in het begeleiden van het kind een extra impuls.

Meer weten?!
Het onderzoek gaat verder en ik ontdek nog meer redenen en aanknopingspunten om als school actief het contact tussen ouders met verschillende culturele achtergronden te stimuleren. Zo blijkt het welzijn van het kind erbij gebaat. Lees het volgende blog waarin ik vertel over de inzichten uit een gesprek met Mustapha Khaddari, adjunct-directeur en locatieleider van de J.P. Coenschool in Amsterdam met jarenlange ervaring in het vormgeven van ouderbetrokkenheid op een cultureel diverse school.

Wil jij ontdekken hoe jij op jouw school het contact met ouders van zeer diverse culturele achtergrond kunt versterken? Neem dan nu contact met me op.

 

[1] https://www.onderwijsraad.nl/dossiers/primair-onderwijs/item125